Les Jeurs/Trient 19 (19-1)

Quittance de la vente de deux pièces de prés sises au lieu-dit Belle Combe, effectuée par Roland Gay des Jeurs à Guillemot Alamand, le 13 mai 1492.

1492, 13 mai

Roland Gay (Roletus Gay de Joriis) des Jeurs reconnaît avoir reçu de Guillemot Alamand (Vullomodo) fils de Jean Alamand (Joannis Allamandi dicti loci de Joriis) vingt florins savoyards, pour prix de la vente de deux pièces de prés sur le territoire des Jeurs, au lieu-dit Belle combe (Pulchra Conba). L’acte est reçu par le notaire Jean de Truches de Saint-Branchier (Joanne de Truchiis de Sancto Brancherio), habitant de Martigny-bourg, dans la demeure de Jean Dupré (Joannis Deprato), en présence des témoins Pierre Girard (Petro Girard) et François Abbet (Francisco Abbet) de la paroisse de Martigny, et Colin de Turre d’Agano (Colino de Turre de Agano).

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18, p. 7. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 1-2.

 

[p. 1] Quictancia petiae venditae in Bella Comba

In nomine Domini, amen. Anno nativitatis ejusdem millesimo quatercentesimo nonagesimo secundo indictione decima cum eodem anno sumpta et die tredecima mensis maii, coram me notario publico et testibus subscriptis fuit personaliter constitutus Roletus Gay de Joriis parrochiae Martigniaci, qui sciens et sponte atque gratis nullis vi dolo sive metu ad haec inductus sed ejus libera voluntate motus, pro se et suis haeredibus et successoribus universis confitetur in verbo veritatis et publice recognoscit, ac si propter hoc foret in judicio coram suo proprio judice ordinario personaliter evocatus, se habuisse et realiter recepisse a Vullomodo filio Joannis Allamandi dicti loci de Joriis presente stipulante et recipiente pro se et suis haeredibus et successoribus quibuscumque,

videlicet viginti florenos parvi ponderis monetae bonae Sabaudiae pro semel in quibus quidem viginti florenis parvi ponderis nil habuisse confessatis dictus Vullomodus eidem Rolleto confitens tenebatur, ratione praetii venditionis duarum petiarum prati sitarum in territorio de Joriis loco dicto in Pulchra Conba juxta suos confines per dictum Roletum Gay eidem Vulliomodo venditarum, constante instrumento venditionis per me notarium subsignatum de anno inditione et die premissis paulo ante istud recepto ; de quibus vero viginti florenis ni habuisse confessatus dictus Roletus confitens pro se et suis dictum Rolodum et suos praenominatos quictat et solvit perpetue per praesentes cum pacto expresso denunquam ipsos viginti florenos nec ex eisdem quidquam petiendo et nil exigendo.

Promittens insuper dictus Roletus confitens per se et suos praenominatos per juramentum suum ad sancta Dei evangelia corporaliter praestitum subque bonorum suorum omnium expressa obligatione bonorum mobilium et immobilium praesentium et futurorum quorumcumque, omnia et singula in praesenti instrumento contenta et descripta, rata grata firma et valida perpetue habere et tenere, nunquam contrafacere dicere ire vel venire nec alicui contra ire volenti in alliquo modo consentire, palam vel occulte alliqua causa vel ratione de jure vel de facto cum et sub omni e\tx qualibet juris facti usque et consuetudinis patriae et loci ad haec opportuna requisita et necessaria renuntiatione.

Actum in burgo Martigniaci domi quodam(quondam ?) honesti Joannis Deprato, presentibus ibidem Petro Girard et Francisco Abbet parrochiae Martigniaci, et Colino de Turre [p. 2] de Agano testibus ad praemissa vocatis et rogatis, et me Joanne de Truchiis de Sancto Brancherio habitatore burgi Martigniaci Sedunensis diocesis notario publico reverendissimi in Christo patris domini nostri domini Sedunensis episcopi auctoritateque imperiali notario publico cum protestatione rogatus cum dictis testibus recepi, ipsumque in hanc praesentem formam manu mea propria levavi et signo meo asueto fideliter signavi in robur veritatis et testimonium omnium et singulorum praemissorum.

Traduction :

Au nom du Seigneur, amen. En l’an mille quatre cent quatre vingt douze de sa naissance, indiction deuxième de la même année, le treizième jour du mois de mai, devant moi, notaire public, et les témoins souscrits, fut constitué en sa personne Rolet Gay des Jeurs (Roletus Gay de Joriis), de la paroisse de Martigny, qui en toute connaissance de cause et de son plein gré et gratuitement, conduit à cela ni par la contrainte, la ruse ou la crainte, mais poussé par sa libre volonté, pour lui et pour ses héritiers et tous ses successeurs, avoue en parole de vérité et reconnaît publiquement, comme s’il avait été pour cela convoqué personnellement devant son propre juge ordinaire, qu’il a eu et reçu réellement de Guillemot (Vullomodo) fils de Jean Alamand (Joannis Allamandi) du dit lieu des Jeurs, présent stipulant et recevant pour lui et pour ses héritiers et ses successeurs, quels qu’ils soient, savoir vingt florins savoyards petit poids de bonne monnaie, pour prix de la vente de deux pièces de pré sises sur le territoire des Jeurs, au lieu dit Bella Combaz (Pulchra Conba) à côté de ses limites, vendues par le dit Rolet Gay au même Guillemot (Vulliomodo), comme l’atteste l’acte de vente reçu peu auparavant celui-ci par moi notaire soussigné l’an, l’indiction et le jour précédents (premissis) ; .

Promettant en outre le dit Rolet, avouant pour lui et pour les siens susnommés, par son sermebt prêté corporellement sur les saints évangules de Dieu, et sous l’obligation expresse de tous ses biens meubles et immeubles, présents et futurs, quels qu’ils soient, de considérer et tenir perpétuellement comme ratifiées, justes, fermes et valides toutes et chacunes des dispositions contenues et décrites dans le présent acte, et de ne jamais s’y opposer, contredire, aller ou venir à leur encontre, ni de consentir de quelque façon que ce soit à quelqu’un de s’y opposer, ouvertement ou secrètement, d’aucune façon ou raison de droit ou de fait .

Fait à Martigny-bourg (burgo Martigniaci), dans la demeure de feu l’honnête Jean Dupré (Joannis Deprato), en présence en ce même lieu de Pierre Girard (Petro Girard) et de François Abbet (Francisco Abbet), de la paroisse de Martigny, et de Colin de Tour d’Agano (Colino de Turre de Agano), témoins appelés et requis à ces promesses, et de moi, Jean de Truches de Sembrancher (Joanne de Truchiis de Sancto Brancherio), habitant de Martigny-bourg, notaire public du diocèse de Sion du révérendissime père et seigneur dans le Christ, notre sire l’évêque de Sion, et notaire public par l’autorité impériale ; requis avec assurance j’ai reçu ce même acte avec les dits témoins, et je l’ai levé dans cette présente forme publique de ma propre main et j’ai fidèlement signé de mon seing habituel, pour la vigueur (robur) de la vérité et le témoignage de toutes et chacunes de ces promesses.

 

 

Les Jeurs/Trient 19 (19-2)

Vente d’un pré situé au Molar par des gens des Jeurs, aux frères Guillemot et Pierre Alamand des Jeurs, le 6 octobre 1503.

1503, 6 octobre. — Martigny, Martigniaci

Les habitants des Jeurs, Jean Chapot (Joannes Chappot), Michel Vullioz (Michael Vullioz) au nom de Jean Allaman (Johannis Allemandi), Martin Allaman (Martinus Allemandi), Roland Gay (Rolletus Gay), Amédé Girard (Amedeus Girard), Perronette (Perroneta) veuve de Michel Trouléro (Michaelis Trollero) au nom de ses enfants conçus avec Jacques Trouléro (Jacobo Troullero), Aiman Roos dit Billiand (Aimau Roos allias Billiand) et Pierre Boson (Petrus Boson), vendent aux frères Guillemot (Vulliermodo) et Pierre Allaman (Petro Allamandi) des Jeurs (de Joriis) une petite pièce de pré d’environ une falcata sise aux Jeurs, au lieu dit le Molard (au Mollar), au prix de deux florins savoyards et de trois deniers de rente et service annuels. L’acte est reçu par le notaire Jean des Truches de Saint-Branchier (Joanne de Truchiis de Sancto Brancherio), en présence des témoins Léonard Volloz d’Orsières (Leonardo Volloz de Orseriis), Pierre Vullioz de Martigny (Petro Vullioz de Martiniaco), Roland de Vulliermetta (Roleto de Vulliermetta), et Jean Bert (Joanne Berto).

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18, p. 2. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 2-3.

 

[p. 2] Venditio prati du Molar

In nomine Domini, amen. Anno Nativitatis ejusdem millesimo quingentesimo tertio indictione sexta et die sexta mensis octobris, coram me notario publico et testibus subscriptis, constituti personaliter Joannes Chappot, Michael Vullioz nomine Johannis Allemandi, Martinus Allemandi, Rolletus Gay, Amedeus Girard, Perroneta relicta Michaelis Trollero nomine liberorum suorum per eam conceptorum cum Jacobo Troullero, Aimau Roos allias Billiand, et Petrus Boson, omnes de Joriis parrochiae Martigniaci ;

Qui quidem supra nominati nominibus suis et suorum consortum scientes et sponte atque gratis nullis vi dolo sive metu ad haec inducti sed ex eorum spontaneis voluntatibus moti pro se et suis haeredibus et successoribus universis quibuscumque, vendunt tradunt cedunt quictant et remittunt perpetue et irrevocabiliter prout melius fierri possint, et debent Vulliermodo et Petro Allamandi fratribus de Joriis parrochiae Martigniaci praesentibus ementibus stipulantibus et recipientibus nominibus suis et suorum nepotum et suorum haeredum et successorum universorum,

videlicet unam petiolam prati continentem circa unam falcatam aut plus vel minus sitam in territorio de Joriis loco dicto au Mollar juxta pascua communia ex omnibus partibus, [p. 3] et iter tendens ad pascua communia superius, una cum fundo juribus pertinentiis appendentiis ingressibus et egressibus suis universis et singulis ;

se et suos dicti venditores de dicta re superius vendita devestiendo et dictos emptores nominibus quibus supra exinde et perpetue investiendo praesentium tenore et traditione unius calami scriptoris ut [moris] est, investientes ad gaudendum intrandum tenendum et perpetue possidendum per dictos emptores et suos rem superius venditam ;

et hoc praetio duorum florenorum parvi ponderis monetae Sabaudiae pro semel habitorum et realiter receptorum per dictos venditores a dictis emptoribus ut asserunt, et de quo pretio ni ? tum ? habuisse confessato dicti venditores pro se et suis praedictis dictos emptores et suos quictant et solvunt perpetue per praesentes cum pacto expresso, et ulterius pro tribus denariis redditus et servitii cum aliis dependentiis ejusdem perpetue servitii debitis et solvendis per dictos emptores atque supportandis potentibus et nobilibus dominis (illisible) causam habentibus a nobili Petro Deporta tam ad tenorem informationum ipsorum dominorum exinde et perpetue de quibus quidem tribus denariis de emergentibus ab eisdem dicti Vulliermodus et Petrus pro se et suis nominibus praedictis dictos venditores et suos consortes quibus supra nominibus indemnes et illesos promittunt et exigere juramentis suis et obligationibus subscriptis erga praefatos dominos coudret et freneffes et erga allias quascunque personas.

Promittentes insuper dictae partes pro se et suis et nominibus praedictis per juramenta sua ad sancta Dei evangelia corporaliter praestita subque suorum omnium expressa obligatione bonorum mobilium et immobilium praesentium et futurorum quoruncunque omnia et singula in praesenti instrumento publico contenta et descripta, rata grata firma et valida perpetue habere et tenere attendere conplere et paenitus observare, nunquam per se et per alium facere dicere opponere vel venire in judicio nec extra alliqua causa vel instrumento cum et sub omni et qualibet juris facti usque ad consuetudinis (illisible) ad haec opportuna et requisita et necessaria renuntiatione.

Vollentes inquam dictae partes fieri de praemissis per me notarium subscriptum duo publica consimilia instrumenta, ??? ad opus cujuslibet partis unum.

Datum Martiniaci domi habitationis mis notarii subscripti praesentibus Leonardo Volloz de Orseriis, Petro Vullioz de Martiniaco, Roleto de Vulliermetta, ut Joanne Berto parrochiae Martiniaci testibus ad praemissa vocatis et rogatis, et me Joanne de Truchiis de Sancto Brancherio Sedunensis diocesis auctoritate imperiali notario publico, qui praesens rogatus instrumentum una cum dictis testibus recepi, ipsumque in hanc publicam formam manu mea propria levavi et scripsi et signo meo in talibus (illisible) fieri asueto fideliter signavi, in robur veritatis testimonium omnium singulorum praemissorum.

Traduction :

Au nom du Seigneur, amen. L’an mille cinq cent trois de sa naissance, indiction sixième, le sixième jour du mois d’octobre, devant moi, notaire public, et les témoins souscrits, furent constitués en leur personne Jean Chapot (Joannes Chappot), Michel Vullioz (Michael Vullioz) au nom de Jean Alamand (Johannis Allemandi), Martin Alamand (Martinus Allemandi), Rolet Gay (Rolletus Gay), Amédé Girard (Amedeus Girard), Perronette (Perroneta) veuve de Michel Trouléro (Michaelis Trollero) au nom de ses enfants conçus par elle avec Jacques Trouléro (Jacobo Troullero), Aimau Roos autrement (alias) appelé Billand (Aimau Roos allias Billiand), et Pierre Boson (Petrus Boson), tous des Jeurs de la paroisse de Martigny.

Qui quidem supra nominati nominibus suis et suorum consortum scientes et sponte atque gratis nullis vi dolo sive metu ad haec inducti sed ex eorum spontaneis voluntatibus moti pro se et suis haeredibus et successoribus universis quibuscumque, vendunt tradunt cedunt quictant et remittunt perpetue et irrevocabiliter prout melius fierri possint, et debent Vulliermodo et Petro Allamandi fratribus de Joriis parrochiae Martigniaci praesentibus ementibus stipulantibus et recipientibus nominibus suis et suorum nepotum et suorum haeredum et successorum universorum,

Les Jeurs/Trient 19 (19-3)

Quittance faite à Jacques Chapot et Barthélémy Allamand par Jean Abbet de Trient, pour la vente de pièces de terre sises aux Jeurs.

1518, 29 novembre. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

 

 

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 4.

 

[p. 4] Quictantia rerum venditarum es Bella Comba

Universis et singulis praesentibus et futuris ad quos praesens infra scriptum tangit negotium seu quomodolibet tangere posset inpo… fiat notum, quod in minutis ??? viri Anthonii de Grangiis notarii viam universam ??? ingressi quodam conventionis instrumenti nota levanda per ipsum recepta, cujus notae tenor sequitur in haec verba.

Anno domini millesimo quingentesimo decimo octavo indictione sexta, et die penultima mensis novembris in mis notarii publici praesentia personaliter constitutus Joannes filius quodam Petri Abbet de Trien commorans Joriis parrochiae Martigniaci, qui non vi etc sed sciens etc per se et suos etc confitetur publice per praesentes et recognoscit tamquam ?? ??? etc se habuisse realiter et recepisse in bona pecunia a Jacobo Chappot et Bartholomeo filio quodam Martini Allamandi dicti loci de Jeurs praesentibus instantibus etc pro se et suis etc, videlicet decem florenos pp ponderis monetae Sabaudie singulo floreno volente duodecim grosiis monetae cursibilis martici pro solutione et satisfactione praetii venditionis rerum subscriptarum

Primo quintae partis ?? ??? unius domus et grangiae curtinarum et platearum ac pertinentiarum ?? per indiviso cum libens quondam Jacobi Troulero sito territorio Joriarum Martigniaci loco dicto Bella Comba.

Item unius petiole prati campi et terrae sitae ibidem en la Bella Comba juxta ipsarum rerum suos confines

per eundem Joannem confitentem dictis Jacobo et Bartholomeo instantibus venditarum constante instrumento ejusdem venditionis per me dictum notarium subsignatum hodie paulo ante istud recepto, de quibus praemissis decem florenis pp ponderis eosdem instantes et eorum haeredes solvit et quictat tenore praesentium cum pacto expresso etc promittens etc renuntians etc.

Actum in burgo Martigniaci in sfufa domus mis notarii subsignati, praesentibus ibidem Eimone Billiardi, Rolleto Allamandi alias Cretton, Joanne de Crest juniore et Eimoneto Bruneti allias Ruuilliardi testibus ac (blanc), et ego Franciscus Dellous de Sancto Brancherio Sedunensis diocesis notarius auctoritate apostolica publicus, qui proemissa levanda inveni in minutis dictis quondam Anthonii de Grangiis notarii et in hac formam per allium idoneum notarium scribi feci de ??? commissione mihi super his inpertita hic me scripsi et signavi in fidem proemissorum.

Les Jeurs/Trient 19 (19-4)

Partage de biens sis à Belle Combe et ailleurs, entre Barthélémy Vullioz des Jeurs et son frère Jacques Vullioz, le 23 juin 1539.

1539, 23 juin. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Barthélémy Vullioz des Jeurs (Bartholomei), fils de feu Jacques Vullioz (Jacobi Vullioz), représenté par Bartholomé Alamand des Jeurs (Bartholomeus Allamandi de Joriis), et  Jacques Vullioz (Jacobi Vullioz), présent et représenté par son tuteur, et sur le conseil de son conseiller Pierre Saudan (Petri Saudan) banneret de Martigny, présent également, partagent les biens indivis qu’ils tiennent de leurs parents. L’acte est reçu par le notaire Antoine Berod (Anthonio Berodi) de Saint-Maurice (Sancto Mauritio Agaunense), en présence des témoins Jacques Boson des Jeurs (Jacobo Boson) et Antoine Bictod (Anthonio) fils de Pierre Bictod le jeune (Petri Bictodi junioris) de Ravoire (Revoires).

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18, p. 1. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19 (19-4), p. 5-12.

 

[p. 5] Divisio bonorum in qua inveniuntur petiae de la Bella Comba

In nomine Domini, amen. Anno a nativitate ejusdem Domini millesimo quingentesimo trigesimo nono, indicione duodecima et die vigesima tertia mensis junii, in mis notarii publici testiumque infra nominatorum prasentia, personaliter constitutus Bartholomeus Allamandi de Joriis parrochiae Martiniaci, agens in hoc actu nomine et loco Bartholomei filii quodam Jacobi Vullioz de Joriis parrochiae Martiniaci absentis, pro quo se fortem facit et promittit per eundem Bartholomeum infra scripta laudari et ratificari facere toties quoties super hoc debite fuerit requisitus, et (blanc) dicti loci Joriarum, agens equidem in hoc actu veluti tutor et de tutoris nomine Jacobi Vullioz praesentis consentientis, nec non de consilio et consensu honesti Petri Saudan bandereti Martiniaci sui consultoris ibidem praesentis et consentientis, ex alia partibus.

Cum ipsi duo fratres huiusque tenuerunt possiderunt omnia universa et singula paterna et materna mobilia et immobilia bona et pro indiviso, et cum res indivisae saepe negliguntur riscatque generant, [p. 6] res vero divisae expresse viguntur paremque et dilectionem nutriunt et fovent, igitur praedictae partes Vullioz, non vi neque metu ad haec inductae partes sed scientes gratis et sponte motae, ut asserunt, nominibus et laude praemissis, ad ipsas divisiones expresse protenderunt, in hoc qui sequitur modum.

Et primo pro parte quota portione rata et divisione praedictorum bonorum ibidem Bartholomeo absente docto Bartholomeo Allamandi praesente acceptante stipulante et recipiente vice homine et ad opus ejusdem Bartholomei absentis et suorum haeredum quorumcumque, devenerunt et pervenerunt res sequentes :

Et primo una petia terrae sita juxta terram dicti Claudii Vullioz et Michaelis Vullioz ejus fratris a borrea, terram dicti Jacobi sui fratris per terminos positos a vento.

Item una alia petia terrae sita ibidem loco dicto en la Griva juxta terram Michaelis Vullioz superius et terram dicti Jacobi pupilli inferius per terminos positos, quam terram tenent ipsi liberi sub reacheto a liberis Joannis Troulero junioris, ut dicunt ipsae partes.

Item una alia petia terrae sita in territorio Joriarum loco dicto en Bella Conba juxta terram dicti Claudii Vullioz tutoris a borrea, terram Jacobi et Joannis Cretton a vento.

Item una alia petia terrae sita in eodem territorio loco dicto Icoute de Bela Conba juxta terram dicti Jacobi pupilli per limites positos a parte venti, et terram Nicodi Vullioz dictorum fratrum patrem ex borrea.

Item una alia petia terrae sita in eodem territorio loco dicto inter duas nantos, juxtam (sic) terram dicti Jacobi pupilli per terminos positos superius.

Item una alia petia terrae sita ibidem juxta terram dicti Jacobi Vullioz pupilli a vento et borrea.

Item ibidem una alia petia terrae juxta terram dicti Jacobi pupilli per terminos positos a borrea, pascuum commune superius.

Item una alia petia terrae sita e grangettes juxta terram dicti Jacobi pupilli a vento per terminos positos a borrea et pascuum comune superius.

Item una allia petia terrae sita ibidem juxtam terram dicti Jacobi pupilli a vento et albergamentum pascuorum communium illorum de Joriis superius.

Item una petia prati sita in eodem territorio loco dicto en la Mennaz juxta terram Joannis Deponte inferius et pascuum commune inferius.

Item una petia terrae sita in eodem territorio loco dicto L’Essers de medio juxta terram haeredum Claudii Gerardi inferius, terram dicti Jacobi pupilli et dicti Nicodi Vullioz eorum patrem per terminos positos superius.

Item una alia petia terrae sita in eodem territorio in Pulchra Conba superiori, juxta terram dicti Jacobi pupilli per terminos positos a parte occidentali, [p. 7] terram dicti Nicodi Vullioz et quoddam crestellum ab oriente.

Item una petia terrae et nemoris sita ibidem juxtam terram dicti Jacobi pupilli per terminos positos ab occidente, et terram Bartholomeae uxoris dicti Claudii tutoris ab oriente.

Item una petia terrae sita in eodem territorio en la Griebaz juxta terram liberorum Joannis Troullero junioris superius et terram Jacobi Vullioz pupilli per limites positos inferius.

Item una petia terrae sita ibidem juxta terram dicti Roleti Cretton et suis fratris a borrea, et terram Bartholomeae uxoris dicti Claudii Vullioz tutoris a vento.

Item unum quarterium domus cum suis plateis et curtinis simul contiguis sitae in Joriis de Litro cum quadam grangicula ac stabulo ibidem subtus dictam grangiculam sito juxta domum dicti Claudi (sic) Vullioz tutoris a vento, rolam\ratam dictae domus pertinentem dicto Jacobo pupillo superius sub pacto facto inter contrahentes praedictos nominibus quorum supra, scilicet quod nemo ipsorum fratrum possit nec debeat amodo in antea alteri eorundem contradicere nec alliquod impedimentum facere in plateis ibidem existentibus, sed illos tenere et gaudere debeant de communi et pro indiviso, ubi duo fratres facere tenentur.

Item meditas unius grenarii ibidem siti juxta aliam medietatem pertinentem dicto Jacobo pupillo a parte inferiori, sub expresso pacto quod toties quoties ipse Bartholomeus se juvare voluerit, de dicta sua medietate dicti grenarii vel parte ipsius Bartholomei vel suorum fuerit requisitus, quod ipse Jacobus teneatur et debeat se juvare pro medietate ad faciendum unam portam in eodem grenario, et in ipsa porta debeant ponere unam certam\cestam aequivalentem alteri cere in porta ipsius grenarii existentis et una in eodem grenario facere pro medietate unam parietem in medio ipsius grenarii.

Item quarta pars unius grangiae ibidem sitae juxta grangiam ab hac divisam dicti Claudii Vullioz superius, et pascua communia inter dictos Claudium Vullioz tutorem et eundem Bartholomeum a parte anteriori.

Item octava pars medietatis cujusdam rascardi siti ibidem in Joriis de Litro indivisa cum Jacobo ejus fratre,

Item medietas cujusdam quarterii grangiae sitae in Pulchra Conba cum suo stabulo juxta alliud quarterium ejusdem grangiae dicti Nicodi Vullioz superius ab oriente, et aliam medietatem dicti quarterii dicti Jacobi a parte inferius cum suis introitibus et exitibus per portam anteriorem superius et inferius stabuli et grangia, et suum flagellare pro sua rata en li Jori ipsius grangiae.

[p. 8] Item medietas unius cabanae sitae e grangettes juxta aliam medietatem dicti Jacobi pupilli a borrea, et grangiam Michaelis Vullioy a vento cum suis ipsius medietatis ??? curtinis et plateis.

Item ibidem medietas unius grangiae et unius stabuli juxta grangiam dicti Michaelis Vullioz a borrea, et alliam medietatem dicti Jacobi a vento.

Item quarta pars cujusdam rascardi cum suo labio simul contiguis siti ibidem e grangettez per indiviso cum dicto Jacobo ac etiam medietate stabuli subtus eodem racardo existente juxta lobium haeredum Joannis Troullero juvenis a borrea aires communes entre les Vullioz ante a parte venti.

Item una rata cujusdam grangiae et stabuli simul contiguorum sita in Pulchra Comba superiori juxta grangiam seu rotam ejusdem grangiae dicti Nicodi Vullioz a vento, et rotam ipsius grangiae dicti Jacobi pupilli a borrea.

Item una petia terrae sita in eodem territorio loco dicto es Miez juxta terram dicti Jacobi pupilli inferius, et terram Jacobi Chapot et pascuum commune superius.

Item medietas unius petiae vineae sitae in vignoblis Martiniaci loco dicto ou Chabloux indivisa cum dicto Jacobo ejus fratre, juxta vineam mis dicti notarii subsignati, quae olim fuit Capellae Sanctae Barbarae a parte Forclae, et vineam Anthonii Pellerenii a parte castri novi, et iter publicum inferius.

Item medietas indivisa cum eodem Jacobo suo fratre unius alterius petiae vineae sitae in eodem vignoblio loco dicto en Cretta pello juxta vineam Francisci Decroso a vento, et iter tendens apud Ravoires inferius, pascua communia superius et a borrea.

Item medietas unius liturni siti in eodem vignoblio loco dicto ou Perai indivisa cum eodem Jacobo ejus fratre juxta quoddam ambulatorium commune inter eosdem fratres et haeredes Joannis Joyat ante ad quoddam vionum tendens ad fontem dicti loci a parte intermontii citurnum Petri filii quondam Petri Boson superius a parte forrestae reverendissimi nostri domini Sedunensis episcopi, et liturnum dictorum haeredum Joannis Joyat a parte de Ravoires.

Item una petia curtilis sita in eodem loco Joriarum juxta terram ipsius Jacobi Vullioz cum dividentis superius, et domum dicti Claudii Vullioz inferius.

Item una alia petia terrae ibidem sita [p. 9] juxta terram dicti Claudii Vullioz superius et inferius cum suis earundem rerum fundis juribus pertinentiis appendentiis ingressibus et egressibus suis universis.

Pro parte vero quodam portione et divisione ejusdem Jacobi pupilli eorum bonorum suorum prementionatorum eidem Jacobo Vullioz pupillo absente dicto Claudio ejus tutore praesente acceptante stipulante et recipiente de laude cujus supra vice homine et ad opus ejusdem Jacobi sui pupilli absentis et suorum haeredum quorumcumque convenerunt et pervenerunt res imediatae sequentes :

Et primo una petia terrae sita in Joriis de Litra juxta terram dicti Bartholomei suis fratris per terminos positos a borrea, et quoddam vionum tendens ad domum dictorum Vullioz a vento.

Item una petia terrae sita ibidem loco dicto en la Cruvaz juxta terram dicti Bartholomei Vullioz per terminos positos superius, et terram Bartholomei filii Joannis Chappot inferius, quam petiam terrae tenent ipsi condividentes a liberis quondam Joannis Troulero junioris subreacheto.

Item una petia terrae sita in eodem territorio Joriarum loco dicto es miez juxta terram Claudii Vullioz seu liberorum suorum ex borrea, et terram Bartholomei Vullioz dicti Jacobi fratris ex vento.

Item una petia planchiae et nemoris sita ibidem Joriis loco dicto en la Rus\ppaz juxta terram dicti Bartholomei sui fratris ex borrea, et quoddam saxum ex vento.

Item una petia terrae sita in eodem territorio loco dicto es mies juxta terram Michaelis Vullioz inferius, et terram dicti Bartholomei Vullioz condividentis superius.

Item quarta pars unius grangiae sitae ibidem juxta grangiam ab hac divisam Michaelis Vullioz patris dictorum fratrum condividentium a parte anteriori, et terram dicti Bartholomei condividentis, retro.

Item quarta pars unius domus sitae ibidem in Joriis de Litra cum suis plateis juxta rotam domus ejusdem Bartholomei condividentis ab occidente, et quemdam magnum lapidem retro, sub pacto quod dictus Bartholomeus se juvare debeat per medium ad faciendum introitus et exitus ipsius quartae partis domus dicti Jacobi ante ipsam domum, et retrahendum certum murum ibidem dictos introitus et exitus impedientem toties quoties parte dicti Jacobi vel suorum fuerit requisitus.

Item una petiola planchiae sita inferius domum dicti Claudii tutoris juxta terram dicti Claudii tutoris superius et inferius.

Item unum stabulum porcorum gallice assoz situm ibidem suptus grangiculam dicti Bartholomei condividentis iuxta dictam gragiculam ejusdem Bartholomei superius, curtinas communes dictorum Vullioz ab occidente.

Item octava pars medietatis cujusdam rascardi siti dicto loco de Joriis indivisa cum dicto ejus fratre condividente.

Item una petia terrae sitae in Pulchra Comba juxta terram Jacobi et Joannis Cretton ex fratrum ex vento, terram dicti Claudi Vullioz a borrea.

[p. 10] Item una petia terrae sita ibidem juxta terram Michaelis Vullioz Claudiae uxoris Joannis filii dicti Claudii Vullioz ex vento, et terram dicti Bartholomei condividentis ex borrea.

Item una petia terrae sita in eodem territorio Joriarum inter duos montes juxta terram dicti Michaelis Vullioz superius, et terram dicti Bartholomei condividentis inferius.

Item una petia terrae sita ibidem inter duos nantos juxta terram dicti Claudii Vullioz tutoris inferius et montem ex borrea, terram dicti Bartholomei condividentis ex vento.

Item una petia terrae sita ibidem juxta terram dicti Bartholomei condividentis ex vento et borrea.

Item una petia terrae sita in territorio Joriarum loco dicto es grangettes juxta terram Claudii Vullioz ex borrea, terram dicti Bartholomei condividentis ex vento.

Item una alia petia terrae sita ibidem es grangettes juxta terram dicti Claudii Vullioz ex vento, et terram dicti Bartholomei condividentis ex borrea.

Item una alia petia terrae sita in eodem territorio loco dicto en la Mennaz juxta terram Joannis Deponte ex vento, et terram dicti Bartholomei ex borrea.

Item una petia terrae sita in essertis de medio juxta terram Nicodi et Claudii Vullioz fratrum ex vento, et terram dicti Claudii Vullioz ex borrea.

Item una alia petia terrae sita in Pulchra Conba superiori, juxta terram dicti Bartholomei condividentis ab oriente, et terram dicti Claudii Vullioz ex occidente.

Item una petia terrae sita ibidem juxta terram dicti Bartholomei sui fratris condividentis superius, et saxa du Cracoz inferius.

Item sua rata cujusdam grangiae sita ibidem indivisa cum dicto Bartholomeo suo fratre.

Item una petia terrae sita in eodem territorio loco dicto en la Gierbestaz juxta terram dicti Bartholomei condividentis superius, et terram Bartholomeae uxoris dicti Claudii Vullioz tutoris inferius.

Item una petia terrae sita ibidem juxta terram dicti Bartholomei ex vento, et terram Roleti Cretton et sui fratris ex borrea.

Item medietas cujusdam quarterii grangiae sita in Pulchra Conba cum rata sua stabuli juxta aliam medietatem dicti Bartholomei condividentis superius, et lobium Michaelis Vullioz ante.

Item medietas cujusdam cabanae sitae es grangettes juxta aliam medietatem dicti Bartholomei condividentis, et grangiam cum certo fausonsono dicti Claudii Vullioz tutoris a borrea.

Item medietas cujusdam grangiae sitae ibidem juxta aliam medietatem dicti Bartholomei ex borrea, et quamdam carreriam communem, ex vento.

Item rata sua cujusdam rascardi et stabuli simul contiguorum sitorum ibidem es grangettes juxta suos confines.

Item medietas unius petiae vineae [p.11] sita in vignoblio Martiniaci loco dicto ou Chabloux juxta vineam mis dicti notarii subsignati a parte Forclae, et vineam Anthonii Pellerin a parte castri, et vineam publicam vinearum inferius.

Item medietas unius aliae petiae vineae sita in eodem vignoblio loco dicto en Creta pelloz indivisa cum eodem Bartholomeo ejus fratre condividente juxta vineam Francisci Decrosoz a parte Forclae, et quoddam vionum tendens apud Revoires inferius, et pascuum commune superius, a parte castri novi.

Item medietas cujusdam cituoni siti in eodem vignoblio loco dicto in Piro juxta suos confines superius descriptos indivisa cum eodem Bartholomeo ejus fratre, cum suis ipsarum rerum superius ultimo confinatarum et partitatum aliis confinibus fundis juribus pertinentiis appendentiis ingressibus et egressibus suis universis, devestientes se hinc inde dictae partes contrahentes nominibus et laude ut superius se quaelibet pars earundem portionem de bonis et rebus in partem et divisionem alteri parti earundem partium deventis et extra et seu una pars aliam ut superius stipulantem et extra de eisdem investiens unius calami traditione ut moris est in talibus investire ad habendum intrandum tenendum perpetue possidendum per ipsas partes semel per quamlibet partem ipsarum partium et suos et extra res ibi superius in partem et partagium deventas, et quidquid eisdem partibus et suis de eisdem ex nunc perpetue placuerit faciendum, confitentes itaque dictae partes contrahentes nominibus et laude ut superius, ac si propter hoc fore sit judicialiter evocatae bona superius descripta et divisa fuisse vel esse juste et equaliter partita et divisa, seque unaquaeque pars nominibus praedictis habere, et habuisse, ratam partem et portionem suam sibi in dictis bonis pertinentem,

et fuit actum inter easdem partes contrahentes nominibus praemissis in principio medio et fine praesentis publici instrumenti.

Videlicetque omnia et mera usagia tributa et similia quae reperientur deberi super eisdem rebus tam annualia quam pro semel persolvire debeant amodo in antea per medium inter ipsos fratres condividentes,

ita fuit actum et locutum.

Promittentes insuper dictae partes nominibus et laude ut superius per juramenta sua ad sancta Dei evangelia corporaliter praestita et sub obligatione omnium bonorum suorum ipsorum Bartholomei et Jacobi condividentium mobilium et immobilium [p. 12] praesentium et futurorum quorumcumque dictas res et bona superius divisas et divisa una pars alteri parti earundem, et suis et ex contra modo praemisso perpetue manu tenere defendere et legitime guerentire ab omnibus et contra omnes in judicio et extra suis ipsarum partium et suorum, et cujuslibet earundem propriis ac consimilibus expensis et sumptibus, praemissaque omnia habere et perpetue tenere rata grata firma et vallida et non contra facere dicere vel venire per se vel per alium neque alium contra jus volenti consentire sed ea omnia ut sunt expressa observare, cum omni juris et facti utque et consuetudinis patriae et loci renuntiatione ad haec necessaria.

De quibus praemissis voluerunt ipsae partes ipsis fieri per me notarium subsignatum duo publica consimilia instrumenta ad opus cujuslibet partis unum.

Actum in burgo Martiniaci domi mis notarii subsignati, praesentibus Jacobo Boson dicti loci Joriarum, et Anthonio filio Petri Bictodi junioris de Revoires parrochiae Martiniaci testibus ad haec petitis et rogatis, et me Anthonio Berodi de Sancto Mauritio Agaunense Sedunensis diocesis auctoritate apostolica et imperiali notario publico, qui hoc praesens publicum instrumentum rogatus recepi, licet manu aliena scribantur, deinde me hic subscripsi et signo meo signavi in testimonium praemissorum.

Traduction :

Au nom du Seigneur, amen. L’an mille cinq cent trente neuf de la naissance de ce même seigneur, indiction douxième, et le vingt-troisième jour du mois de juin, en présence de moi, notaire public, et des témoins ci-après nommés, fut constitué en sa personne Barthélémy Alamand des Jeurs (Bartholomeus Allamandi de Joriis) de la paroisse de Martigny, agissant en cette action au nom et à la place de Barthélémy (Bartholomei), fils de feu Jacques Vullioz des Jeurs (Jacobi Vullioz de Joriis) de la paroisse de Martigny, absent, pour qui il se porte garant et promet de faire approuver et ratifier par le même Barthélémy les dispositions ci-après écrites, chaque fois qu’il aura été dûment requis sur ce point, ainsi que [blanc : quelqu’un] du dit lieu des Jeurs, agissant en cette action comme tuteur et sous le nom de tuteur de Jacques Vullioz (Jacobi Vullioz) présent et consentant, et sur l’avis et l’accord de l’honnête Pierre Saudan (Petri Saudan) banneret (bandereti) de Martigny, son conseiller ici-même présent et consentant, d’autre part.

Comme les deux frères eux-mêmes tinrent et possédèrent tous et chacuns des biens meubles et immeubles paternels et maternels et en commun, et que les choses indivises sont souvent négligées , alors que les choses expressément divisées prospèrent et nourrissent et alimentent l’égalité et l’affection, les susdites parties Vullioz, à cela conduites ni par la contrainte ni par la crainte, mais en toute connaissance de cause, gratuitement et spontanément poussées, à ce qu’elles affirment, au nom et avec l’approbation préalables, sont arrivées expressément à ces divisions mêmes, de la façon suivante.

Et premièrement pour part, juste portion et partage des susdits biens, Barthélémy étant absent ici-même, le sage Barthélémy Alamand présent acceptant stipulant et recevant au nom et en faveur du même Barthélémy, absent, et de ses héritiers quels qu’ils soient, sont arrivées et revenues en partage les choses suivantes.

Et premièrement, une pièce de terre sise à côté de la terre du dit Claude Vullioz et de Michel Vullioz son frère au nord, de la terre du dit Jacques son frère par les limites situées au sud (a vento).

Item, une autre pièce de terre sise au même lieu, au lieu dit la Gribe (en la Griva), à côté de la terre de Michel Vullioz en haut, et de la terre du dit Jacques (Jacobi) son pupille en bas par les limites installées, terre que tiennent les enfants eux-mêmes des enfants de Jean Trouléro le jeune (Joannis Troulero junioris) sous rachat (reacheto), comme le disent les parties elles-mêmes.

Item, une autre pièce de terre sise sur le territoire des Jeurs au lieu dit Belle Combe (en Bella Conba), à côté de la terre du dit Claude Vullioz, tuteur, au nord, de la terre de Jacques et Jean Cretton (Jacobi et Joannis Cretton) au sud.

Item, une autre pièce de terre sise sur le même territoire, au lieu dit Icoute de Belle Combe (Icoute de Bela Conba), à côté de la terre du dit Jacques, pupille, par les frontières placées du côté du sud, et de la terre de Nicod Vullioz (Nicodi Vullioz), père des dits frères, au nord.

Item, une autre pièce de terre sise sur le même territoire, au lieu dit entre deux nants (nantos), à côté de la terre du dit Jacques, pupille, par les limites placées en haut.

Item, une autre pièce de terre sise au même lieu à côté de la terre du dit Jacques Vullioz, pupille, au sud et au nord.

Item, au même lieu une autre pièce de terre à côté de la terre du dit Jacques, pupille, par les limites placées au nord, et du pâturage communal en haut.

Item, une autre pièce de terre sises aux Grangettes (e Grangettes) à côté de la terre du dit Jacques, pupille, au sud par les limites placées au nord, et le pâturage communal en haut.

Item, une autre pièce de terre sises au même lieu, à côté de la terre du dit Jacques, pupille, au sud, et de l’albergement (albergamentum) des pâturages communaux de ceux des Jeurs en haut.

Item, une pièce de pré sise sur le même territoire, au lieu dit la Ména (en la Mennaz), à côté de la terre de Jean Depont (Joannis Deponte) en bas, et du pâturage communal en bas.

Item, une pièce de terre sise sur le même territoire, au lieu dit les Esserts (L’Essers) au milieu, à côté de la terre des héritiers de Claude Girard (Claudii Gerardi) en bas, de la terre du dit Jacques, pupille, et du dit Nicod Vullioz (Nicodi Vullioz), leur père, par les limites placées en haut.

Item, une autre pièce de terre sise sur le même territoire dans la partie supérieure de Belle Combe (Pulchra Conba), à côté de la terre du dit Jacques, pupille, par les limites placées à l’ouest, de la terre du dit Nicodi Vullioz et d’une crête (crestellum) à l’est.

Item, une pièce de terre et de bois sise au même lieu, à côté de la terre du dit Jacques, pupille, par les limites placées à l’ouest, et de la terre de Bartholomea (Bartholomeae), épouse du dit Claude, tuteur, à l’est.

Item, une pièce de terre sise sur le même territoire, à la Gribe (en la Griebaz), à côté de la terre des enfants de Jean Trouléro le jeune (Joannis Troullero junioris) en haut, et de la terre de Jacques Vullioz, pupille, par les limites placées en bas.

Item, une pièce de terre sise au même lieu, à côté de la terre du dit Rolet Cretton (Roleti Cretton) et de son frère au nord, et de la terre de Bartholoméa épouse du dit Claude Vullioz, tuteur, au sud.

Item, le quart d’une maison avec ses cours (plateis) et ses ?? (curtinis) contigues, sise aux Jeurs (Joriis) du Litroz (Litro), avec une petite grange (grangicula) et une étable (stabulo) sise au même endroit en dessous de la dite petite grange, à côté de la maison du dit Claude Vullioz, tuteur, au sud, une mesure de la dite demeure appartenant au dit Jacques, pupille, selon le pacte fait plus haut entre les susdits contractants au nom de ceux nommés ci-dessus, savoir que personne des deux frères ne peuvent ne doivent se contredire l’un l’autre d’entre eux ni faire aucun empêchement dans les cours existantes en ce même endroit, mais ils doivent les tenir et en jouir en commun et en indivision, ou les deux frères sont tenus de faire.

Item, la moitié d’un grenier (grenarii) au même lieu, sis à côté de l’autre moitié appartenant au dit Jacques, pupille, du côté inférieur, sous le pacte exprès que chaque fois que Barthélémy lui-même voudra jouir de sa dite moitié du dit grenier ou de la partie de Barthélémy lui-même ou des siens, il sera requis que Jacques lui-même soit tenu et doive en jouir pour la moitié pour faire une porte dans ce même grenier, et

 

Item meditas unius grenarii ibidem siti juxta aliam medietatem pertinentem dicto Jacobo pupillo a parte inferiori, sub expresso pacto quod toties quoties ipse Bartholomeus se juvare voluerit, de dicta sua medietate dicti grenarii vel parte ipsius Bartholomei vel suorum fuerit requisitus, quod ipse Jacobus teneatur et debeat se juvare pro medietate ad faciendum unam portam in eodem grenario, et in ipsa porta debeant ponere unam certam\cestam aequivalentem alteri cere in porta ipsius grenarii existentis et una in eodem grenario facere pro medietate unam parietem in medio ipsius grenarii.

Item quarta pars unius grangiae ibidem sitae juxta grangiam ab hac divisam dicti Claudii Vullioz superius, et pascua communia inter dictos Claudium Vullioz tutorem et eundem Bartholomeum a parte anteriori.

Item octava pars medietatis cujusdam rascardi siti ibidem in Joriis de Litro indivisa cum Jacobo ejus fratre,

Item medietas cujusdam quarterii grangiae sitae in Pulchra Conba cum suo stabulo juxta alliud quarterium ejusdem grangiae dicti Nicodi Vullioz superius ab oriente, et aliam medietatem dicti quarterii dicti Jacobi a parte inferius cum suis introitibus et exitibus per portam anteriorem superius et inferius stabuli et grangia, et suum flagellare pro sua rata en li Jori ipsius grangiae.

Les Jeurs/Trient 19 (19-5)

Échange de terres entre Pierre Chapot, fils de feu Jean Chapot des Jeurs, et Michel Chapot, fils de feu Jacques Chappot des Jeurs, le 17 novembre 1586.

1586, 17 novembre. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Pierre Chapot des Jeurs, fils de feu Jean Chapot, et Michel Chapot des Jeurs, fils de feu Jacques Chapot, échangent des terres sises aux Jeurs. L’acte est reçu par le notaire Jean Paris le jeune, en présence de son père Jean Paris l’ancien, notaire, de Pierre Jalthier, notaire, et d’Antoine des Rappes, fils de feu noble Jean Falquer seigneur des Rappes.

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 13-15.

 

[p. 13] In nomine domini Jesu amen. Anno a Nativitate ejusdem anni millesimo quingentesimo octogesimo sexto inditione quatuordecima et die decima septima mensis novembris, in mei notarii publici et testium subscriptorum praesentia, personaliter ibidem fuerunt constituti Petrus filius quondam Joannis Chappot de Joriis de Joriis (sic) parrochiae Martiniaci ex una parte, et Michael filius quondam Jacobi Chappot eorundem loci et parrochiae ex altera parte.

Quae quidem partes, nullis vi dolo neque metu ad haec inductae, sed scientes gratis et spontae ut asserunt motae, pro se et suis heredibus universis, et faciunt inter se ad invicem permutationes et excanbia de suis rebus subscriptis perpetue diventata in hunc qui sequitur modum.

Et primo idem Petrus Chappotz gratis et sponte motus pro se et suis praedictis dat tradit et remittit in excambium perpetuum seu permutationem eidem Michaeli Chappot ibidem praesenti stipulanti et recipienti pro se et suis praedictis, videlicet res subscriptas.

Primo omnem praevalentiam ab omni rachetum quam et quod idem idem (sic) Petrus Chappot habet habereque potest requirere, et ad ipsum pertinere potest et debet virtute instrumenti racheti infra proxime designati in et super rebus et bonis subscriptis.

Primo super una petia campi una cum rascardo intro existenti sitis in Joriis territorii Martiniaci juxta saxum inferius, campum haeredum Francisci Boson a borrea, vionum superius, pratum et campum ejusdem Michaelis Chappot a vento.

Item super una petia prati et campi una cum meysonamentis et aedificiis intro existentibus sitis loco dicto ouz Tacquit justa saxa superius et inferius, terram ejusdem Michaelis Chappot et haeredum Francisci Boson a borrea, et terram ejusdem Michaelis a vento.

Item super una petia campi sita loco dicto en loz barmoz juxta pratum haeredum Claudii Cretton inferius, terram dicti Michaelis Chappot a vento, terram Francisci Boson a borrea, et carreriam superius.

Item super una petia campi sita ibidem juxta carreriam superius et terram ejusdem Michaelis Cappot (sic) ab alliis partibus.

Item super duobus casalibus sitis ibidem en loz Barmoz juxta bona ejusdem Michaelis Cappotz (sic) ab omnibus partibus, quae bona superius confinata, una cum quaedam alia petia prati et campi sita loco dicto ouz Planetz de Tacquit hic non conpraehensa sed exclusa.

Idem Petrus Chappotz (sic) prius vendiderat et remictat eidem Michaeli Chapportz (sic) sub gratia reacheti nondum ellapsi praetio quatuordecim viginti et decem florenorum parvi ponderis semel constantibus publiciiis et venditionis et dicti reacheti instrumentis manu mis dicti notarii sub anno proxime ellapso, et die nona mensis decembris receptis et licet in hujusmodi excambio comprehendantur nonnulla maysonamenta et aedificia existentia intra petiam prati et campi sitam auz Tacquit, quae non erant conprehensa in praedesignatis venditionis et reacheti instrumentis, attamen nunc ipse ambae partes et potissimae.

idem Petrus Chappotz (sic) volunt et jubent eodem meisonamenta et aedificia esse eo pacto vendita, et huic presenti concambio adscripta prout vendita et annexa sunt caetera bona in praedictis instrumentis designata.

Item magis idem Petrus remittit eidem Michaeli Chapportz (sic) omnem praevalentiam ac omne reachetum quam et quod virtute unius alterius instrumenti reacheti infra designati habet habere potere requirere et ad ipsum pertinere potest et debet in et super rebus et bonis subscriptis.

Primo super una petia prati et campi [p. 14] in eodem loco Joriarum loco dicto in prato du Nex juxta pratum Jacquemae uxoris Joannis filii Petri de Ponte superius, pratum Joannis filii Joannis Deponte a borrea, pratum Joannis Cretton a vento, et loz Crettoz inferius.

Item una petia prati sita loco dicto es crives dessouz juxta terram Joannis filii Joannis de Ponte a vento, loz Cretoz superius et inferius, et terram haeredum Francisci Boson a borrea.

Item super una petia campi cum grangia intro existente sita in eodem loco Joriarum juxta terram Jacquemae relictae Jacobi Vullioz inferius et a vento, terram Joannis fillii quondam Claudii Cretton superius, domum haeredum Francisci Boson et terram ejusdem Michaelis Chappot equidem a vento.

Quae quidem bona ultimo designata similiter idem Petrus Chappotz (sic) priguendum erat eidem Michaeli praetio centum florenorum parvi ponderis monetae praedictae semel gratia reacheti nondum lapsi ut constat publicis venditionis ac dicti reacheti instrumentis manu mis dicti notarii sub anno praesenti et vigesima septima mensis Jannuarii receptis quae reachetorum instrumenta in quantum pro eodem Petro Chappot facere possunt sint ex nunc perpetue nulla et invallida ac si nunquam facta fuissent in nobis minutis, et allibi.

Item magis idem Petrus remittit in excambium perpetuum eidem Michaeli : videlicet unam petiam prati una cum grangia intro existente sitam in Joriis loco dicto en la Groubaz juxta terram dicti Michaelis Chappotz (sic) inferius et ab occidente, terram heredum Anthonii Allamandi ab oriente, terram Joannetae uxoris Joannis filii Claudii Cretton superius.

Item unam petiam terrae sitam loco dicto in Pulchra Comba superiori juxta terram Joannetae uxoris Jacobi Boson junioris ab occidente, et superius terram dictae Joannetae uxoris Joannis filii Claudii Cretton a borrea, et saxum inferius, cum suis alliis verioribus confinibus si qui sint fundique juribus pertinentiis appendentiis ingressibus egressibus honoribusque et oneribus desuper debitis cui vel quibus legitime deberi reperientur per eundem Michaelem et suos perpetue persolvendis suis universis.

Et vice versa in praemissorum recompensam idem Michael Chappotz (sic) gratis et sponte pro se et suis praedictis solvit coedit quictat et remitit perpetue per praesentes in excambium perpetuum seu permutationem eidem Petro Chappotz (sic) ibidem praesenti conpermuttanti stipulanti et recipienti pro se et suis praedictis :

videlicet unam petiam vineae sitam in vineto Martiniaci loco dicto en lescotin juxta vineam Petri Rolland a parte Forclae, vineam discreti viri Claudii Piamont notarii a parte castri novi.

Cum suis alliis verioribus confinibus si qui sint fundoque juribus pertinentiis appendentiis ingressibus et egressibus suis universis

Pro qua honoribus et oneribus desuper debitis, cui vel quibus legitime deberi reperientur ex nunc perpetue per eundem Petrum et suos persolvendis et supportandis.

Et quia bona per eundem Petrum Chappot eidem Michaeli superius remissa praevalent et majoris sunt praetii quam petiae vineae de lescotint ??? nunc ultumatatim per eundem Michaelem remissa [p. 15] Ebideo pro illa praevalentia idem Michael Chappot turnat et refundit per praesentes eidem Petro praesenti et recipienti :

videlicet quatercentum et quinquaginta florenos parvi ponderis monetae Sabaudiae semel quos idem Petrus confitur habuisse et recipisse, et quibus idem Petrus eundem Michaelem et suos soluit perpetue et quictat per praesentes cum pacto expresso faciendo de non ulterius quidquam plus petendo in futurum.

Devestientes se et suos dictae partes quaelibet ipsarum de rebus et bonis alteri earundem in excambium traditis, et se invicem una alteram et econtra de eisdem investientes praesentium tenore ac tradictione unius calami scriptoris ut moris est ad habendum intrandum tenendum et perpetue per quamlibet ipsarum partium res et bona sibi in excambium tradita possidendum et quidquid cuilibet parti et suis ex nunc perpetue placuerit quomodolibet faciendum.

Promittentes insuper dictae partes conpermutantes quaelibet ipsarum quantum sua interest pro se et suis praedictis ??palatione solemni per juramenta sua ad sancta Dei evangelia corporaliter praestita, et sub expressa obligatione omnium bonorum suorum mobilium immobilium praesentium et futurorum quorumcumque praemissa et singula rata grata firma et vallida habere perpetue et tenere attendere complere et inviolabiliter observare prout superius scripta sunt nunquam in contrarium per se vel per alium faciendo nec consentiendo pallam vel occulte Quin imo res et bona ut supra permutata una pars alteri et econtra modo et forma praemissis perpetue manu tenere deffendere et legitime guerentire ab omnibus et contra omnes in judicio et extra nec non laudata usagiata et ab omni onere et impedimento debrigata reddere de et a toto tempore praeterito huc usque in diem praesentem suis ipsius cujuslibet partis et suorum propriis missionibus et expensis.

Cum et sub omni et qualibet juris et facti renuntiatione ad haec necessaria et opportuna de quibus praemissis omnibus dictae partes voluerunt et sibi fieri praeceperunt per me praedictum notarium subsignatum duo publica consimilia instrumenta, videlicet cuilibet parti unum.

Actum in burgo Martiniaci domi habitationis mis dicti notarii subsignati, praesentibus ibidem egregio viro Joanne Paris seniore notario patre mis dicti notarii subsignati, ?? viro Petro Jaltherii notario et Anthonio filio quondam honesti viri Joannis Falquer senioris des Rappes parrochiae Martigniaci testibus ad praemissa vocatis atque rogatis, meque Joanne Paris juniore de burgo Martiniaci diocesis Sedunensis auctoritate imperiali notario publico omniumque curiarum reverendissimi domini nostri domini Sedunensis episcopi jurato qui praesens publicum rogatus recepi instrumentum manu aliena fideliter scriptum quo visitato illud inde subsignavi signetoque majori ac nomine meis quibus in talibus utor corroboravi in fidem eorum et verum omnium praemissorum testimonium.

Joannes Paris.

Les Jeurs/Trient 19 (19-6)

Vente par Bartholomé Girard des Jeurs à Michel Chapot des Jeurs de plusieurs pièces de terre sises aux Jeurs, à Belle Combe .

1602, 29 septembre. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Bartholomé Girard des Jeurs vend à Michel Chapot des Jeurs deux pièces de terre sises aux Jeurs, l’une à

Belle Combe et l’autre ??, contre 640 florins. L’acte est reçu par le notaire Guillaume des Granges, bourgeois de Martigny-bourg, en présence des témoins Jean Abbet de Boriallo de la paroisse de Martigny, et Jean Aubert fils de feu François Aubert de Cemin de la paroisse de Vullegii.

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 16-17

 

Venditio unius peciae in Bella Comba

In nomine domini Jesu, amen. Anno a Nativitate ejusdem domini currente millesimo sexentesimo (sic) secundo et die penultima mensis septembris in mei notarii publici et testium subscriptorum presentia, ibidem fuit personaliter constitutus Bartholomeus Gerrard de Joriis parrochiae Martigniaci qui non vi dolo neque metu ad haec inductus, sed sciens gratis et sponte ut asserit motus pro se et suis haeredibus universis, vendit cedit quictat liberat et remittit ex nunc perpetue per praesentes venditione pura mera perpetua et irrevocabilis prout melius fieri potest, honesto viro Michaeli Chappotz (sic) de Joriis parrochiae praedictae ibidem praesenti ementi stipulanti et recipienti pro se et suis haeredibus universis, videlicet bona subscripta.

Primo unam petiam terrae sitam in territorio Joriarum Martigniaci loco dicto gallice es Belles Combes cum rascardo intro existente de alto in bassum qua petia jacet juxta certum Chenez aquae tendentem in torrento de la Biollaz ab oriente, saxum de la Griobaz superius, terram Jacobi Boson et Michaelae uxoris Nicolai Cretton superius, terram dicti emptoris ab occidente, terram et meisonamenta per limitos positos Jacobi Boson et Nicolai Cretton inferius.

Item magis unam petiam terrae per indivisa cum Jacobo Boson et ejus uxore ac (blanc) juxta terram liberorum quondam Petri Vullioz et Michaellis Vullioz ab oriente, bona communia ab occidente (blanc) cum suis alliis confinibus sitis vinoribus si qui sint fundisque juribus suis pertinentiis appendentiis ingresibus et egressibus suis universis pro que honoribus et oneribus annualibus desuper eisdem bonis de jure domino faudi debitis ab inceps per eundem emptorem suosque praedictos persolvendis et supportandis ;

et hoc praetio praetiique nomine [p. 17] sex centum et quadraginta florenorum parvi ponderis monetae inferioris Martigniaci cursibilis semel habitorum realiter et integre, et cum effectu receptorum per dictum venditorem ut asserit ab eodem emptore in bona peccunia sibi ut asserit numerata et tradita de quibus sex centum et quadranginta (sic) florenorum monetae praedictae praenominatus venditor eundem emptorem suosque praedictos solvit caedit et quitat perpetuum per presentes pactum faciendo expressum de non plus ex eisdem petendo nec querelando quo modolibet in futurum.

Devestiens enim se et suos praedictos dictus venditor de rebus et bonis supra venditis, dictumque emptorem praesentem ut supra stipulantem de eisdem investiens presentium tenore ac traditione unius calami scriptoris ut moris est, ad habendum intrandum tenendum gaudendum et perpetue per praesentes et possidendum, et quidquid sibi emptori suisque praedictis abinceps placuerit quomodolibet faciendum et disponendum.

Promittens insuper praenominatus venditor pro se suisque praedictis juramento suo super sanctis Dei scripturis corporaliter praestitis (sic) subque expressa obligatione omnium bonorum suorum mobilium immobilium presentium et futurorum quorumcumque premissa omnia singula habere rata grata firma et vallida, et numquam praemissis modo quovis in futurum contra venire per se nec per allium in judicio nec extra ; quin imo res et bona modo et supra vendita eidem emptori suisque praedictis perpetue manutenere deffendere firmitter et legitime guerentire ab omnibus et contra omnes in omni judicio et extra ab omnibus alliis impedimentis debrigare a toto tempore praeterito usque in diem presentem suis ipsis venditoris et suorum praedictorum propriis expensis cum omni et sub qualibet juris et facti renuntiatione ad haec necessaria et opportuna.

Actum hoc in burgo Martigniaci domi mis notarii subscripti, presentibus ibidem Joannis Abbet de Boriallo parrochiae Martigniaci et Joannis filio quondam Francisco Aubert de Cemin parrochiae Vullegii testibus ad praemissa vocatis et rogatis, et me Gullielmo de Grangiis burgensis burgi Martiniaci Sedunensis diocesis auctoritate reverendissimi domini nostri Sedunensis episcopi, qui praesens publicum instrumentum rogatus recepi manuque mea propria levavi et subsignavi signeto majori meo quo in talibus utor, in fidem testium veritatis omnium praemissorum.

Les Jeurs/Trient 19 (19-7)

1°. Extrait signé par Philippe de Torrente, chancelier épiscopal, d’une reconnaissance de Jean Girard des Jeurs envers la mense épiscopale de l’évêque de Sion, entre les mains de François de Bartherinis. 2°. Extrait signé par le même Philippe de Torrente, tiré des actes de Jean de Prensières et Jacques Boson, commissaires épiscopaux, suivant lequel Claude Girard des Jeurs a fait une reconnaissance d’avanterie envers l’évêque de Sion pour des fonds sis à Bella Combaz. 3°. Attestation délivrée à Ardon le 12 septembre 1737 par l’évêque François-Joseph, relative au chancelier Philippe de Torrente.

1535, 5 juin. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Reconnaissance féodale de Jean Girard des Jeurs (Joannis), fils de Claude Girard des Jeurs (Claudii Gyrardi de Joriis), envers la mense épiscopale de l’évêque de Sion, Adrien de Riedmatten (Adriani de Riedmatten), pour des terres sises aux Jeurs à Bella Combaz, en échange de douze deniers mauriçois de service annuel, payables à la Toussaint, de deux sous de plaît à chaque changement de seigneur et de tenancier, d’un chapon de rente annuelle à donner à la Toussaint, et de quatre deniers mauriçois d’hommage lige à verser annuellement. L’acte est reçu par le notaire François de Bertherinis (Francisci de Berterinis). Extrait signé par Philippe de Torrente (Philippus de Torrente), chancelier épiscopal.

B. Copie XVIIIe siècle, sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18 (18-1). Les Jeurs/Trient 18 (18-2), p. 3-6.

C. Copie XVIIIe siècle, sur papier. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 2/1-2/3.

[p. 2/1] Extractus ex recognitione Joannis filii Claudii Gyrardi

de Joriis folio 572 grossae feudorum mensae episcopalis

In nomine Domini, amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quingentesimo trigesimo quinto, indictione octava. die quinta mensis junii, in burgo Martigniaci, ad instantiam mis Francisci de Berterinis notarii C. S. commissarii subsignati, stipulantis nomine et ad opus reverendissimi in Christo patris et domini nostri domini Adriani de Riedmatten, Dei et apostolicae sedis gratia episcopi Sedunensis comitis et praefecti Vallesy, ac mensae suae episcopalis Sedunensis ; inque mis notarii publici ac testium substorum praesentia, personaliter constitutus est Joannes filius Claudii Gyrardi de Joriis parochiae Martigniaci, qui gratis sciens etc, pro se et suis haeredibus et feudi consortibus confitetur in verbo veritatis, publice et manifeste recognoscit ac si propter eam esset judicialiter evocatus, seque constituit responsorem erga praecitatum reverendissimum dominum nostrum Sedunensis episcopum et eius mensam, seque et suos feudi consortes tenere in feudum feudum homagii ligii [p. 2/2] ab eodem reverendissimo domino et eius mensa episcopali de bonis dudum recognitis per Joannem Archerii et ultimo in manibus Joannis de Prenseriis et Jacobi Bosoni notarii comissariorum, foli 68, per dictum Claudium Gyrard :

videlicet unam petiam prati terrae et nemoris cum domibus grangiis et rascardis infra sitis in Pulchra Combaz juxta dominium et jurisdictionem domini Campi Muniti ex occidente, torrentem de la Biolaz ex oriente, pascua comunia de Catonye superius, et los Passioux inferius, quas tenent dictus responsor praesens et confitens, suo et suorum fratrum sororumque nominibus pro quibus se fortem facit, Claudius filius Joannis Trolleroz praesens, et alii etc, cum fundo juribus etc, continentem septem falcatas prati v. s.

Et inde debere confitetur dictus responsor, suo et consortum feudi nominibus, praelibato reverendissimo domino episcopo et eius mensae episcopali, videlicet duodecim denarios maurisienses servitii annui solvendos in festo omnium sanctorum, et duos solidos placiti in mutatione domini et tenentis, et unum caponem redditus annualiter solvendum eodem festo, [p. 2/3] et unum homagium ligium assuffertatum ad quatuor denarios maurisienses annualiter solvendos ut supra nomine suffertae duraturae ad beneplacitum domini.

Promittentes etc.

Renuntiantes cum ultro citroque solita protestatione quod si plus vel minus etc.

Presentibus testibus nominatis, et me qui ideo subsignavi Franciscus de Berterinis notarius ??? comissariorum.

Ita extractum ex praefata grossa feudali per me in premissorum fidem.

Philippus de Torrente, cancellarius.

 

Traduction :

Extrait de la reconnaissance de Jean fils de Claude Girard des Jeurs, au folio 572 de la grosse des fiefs (grossae feudorum) de la mense épiscopale

Au nom du Seigneur, amen. En l’an mille cinq cent trente cinq de sa naissance, indiction huitième, le cinquième jour du mois de juin, à Martigny-bourg, à l’instance de moi, François de Bertherinis (Francisci de Berterinis), notaire et C. S. commissaire soussigné, stipulant au nom et en faveur du révérendissime père dans le Christ et notre seigneur sire Adrien de Riedmatten (Adriani de Riedmatten), par la grâce de Dieu et du siège apostolique évêque de Sion, comte et préfet du Valais (Vallesy), et de sa mense épiscopale de Sion ; et en la présence de moi, notaire public, et des témoins ci-dessous écrits, fut constitué en sa personne Jean (Joannes) fils de Claude Girard (Claudii Gyrardi) des Jeurs de la paroisse de Martigny, qui gratuitement, en toute connaissance de cause etc, pour lui et pour ses héritiers et ses consorts de fiefs, avoue en parole de vérité, reconnaît publiquement et manifestement comme s’il avait été pour cela convoqué en justice, et se constitue responsable (responsorem) envers le précité révérendissime notre sire l’évêque de Sion et sa mense, et avoue que lui et ses consorts de fief tiennent en fief le fief d’hommage lige (feudum homagii ligii) du même révérendissime seigneur et de sa mense épiscopale, au sujet des biens reconnus naguère par Jean Archier (Joannem Archerii) et dernièrement entre les mains de Jean de Prensières (Joannis de Prenseriis) et du notaire Jacques Boson Jacobi (Bosoni), commissaires, au folio 168, par le dit Claude Girard :

À savoir une pièce de pré, de terre et de bois avec ses maisons, ses granges et ses raccards sises au bas de Bella Combaz (Pulchra Combaz), à côté du domaine et de la juridiction du seigneur de Chamonix (Campi Muniti) à l’ouest, du torrent de la Biolaz (la Biolaz) à l’est, des pâturages communaux de Catogne (Catonye) en haut, et des Passioux (los Passioux) en bas, que tiennent le dit responsable présent et avouant en son nom et en celui de ses frères et sœurs, pour lesqueés il se porte garant, Claude (Claudius) fils de Jean Troléroz (Joannis Trolleroz), présent, et les autres etc, avec son fond ses droits etc, contenant sept fauchées de pré.

Et en conséquence le dit responsable avoue devoir, en son nom et en celui de ses consorts de fief, au susmentionné révérendissime seigneur évêque et à sa mense épiscopale, savoir douze deniers mauriçois de service annuel à payer à la fête de la Toussaint, et deux sous de plaît au changement de seigneur et de tenancier, et un chapon de rente à verser annuellement à la même fête, et un hommage lige de suffertes (assuffertatum) de quatre deniers mauriçois à payer annuellement comme ci-dessus, au nom de la sufferte (suffertae) devant subsister (duraturae), pour le bon plaît (beneplacitum) du seigneur.

Promettant etc. Renonçant avec la protestation usuelle de part et d’autre que si plus ou moins etc.

En présence des témoins nommés, et de moi qui y ai soussigné François de Bertherinis, notaire et commissaire.

Extrait ainsi de la susdite grosse des fiefs (grossa feudali) par moi en fidélité de ces promesses.

Philippe de Torrente (Philippus de Torrente), chancelier.

1503, 16 février. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Reconnaissance féodale de Claude Girard des Jeurs (Claudius Gyrardi deis Jours), envers la mense épiscopale de l’évêque de Sion, Mathias Schinner (Matheum Schinner), pour des terres sises aux Jeurs, en échange de douze deniers mauriciens de service annuel, payables à la Toussaint, de deux sous de plait à chaque changement de seigneur et de tenancier, d’un chapon de rente annuelle à donner à la Toussaint, et de quatre deniers mauriciens d’hommage lige à verser annuellement. Extrait du registre de Jean de Prensières (Joannis de Prenseriis) et de Jacques Boson (Jacobi Bosonis), commissaires épiscopaux.

B. Copie XVIIIe siècle, sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18 (18-1). Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19 (19-7), p. 2/3-2/4.

 

Ex registro Joannis de Prenseriis et Jacobi Bosonis comissariorum episcopalium

Notum sit quod Claudius Gyrardi deis Jours qui gratis etc, confitetur et recognoscit publice se esse hominem ligium, responsorem et avantarium erga reverendissimum dominum nostrum dominum Matheum Schinner episcopum Sedunensis comitem et praefectum Vallesy etc, et suam mensam episcopalem, et se et suos [p. 2/4] feudi consortes tenere in feudum homagii ligii a praefato domino et eius mensa de bonis alias recognitis per Joannem Archerii avantarium et suos consortes : videlicet quandam petiam prati terrae et nemoris cum domibus grangiis et rascardis infra sitis en Bella Combaz, juxta dominium prioratus Campi Muniti ab occidente, torrentem de la Biollaz ab oriente, pascua de Cathognie superius et los Passioux inferius ; quam petiam tenent dictus responsor praesens etc, Michaela uxor Joannis Landru etc.

Et inde debent pro prefato reverendissimo et eius mensae duodecim denarios maurisienses servitii annualis in festo omnium sanctorum et duos solidos maurisienses placiti in mutatione domini et tenentis, et de redditu anuali unum caponem termino predicto, et unum homagium ligium pro cuius sufferta solvere confitetur quatuor denarios termino predicto.

Promittentes etc.

Testes.

Actum die 16 febrii 1503. Stipulatoribus praedictis subsignatis solito.

Extractum ex registro deficiente eiusdem grossae per me cancellarium reverendissimi et illustrissimi domini episcopi et principis comitis utriusque Vallesy etc, qui in fidem premissorum etc.

Philippus de Torrente cancellarii presentia.

 

Traduction :

Du registre de Jean de Prensières (Joannis de Prenseriis) et de Jacques Boson (Jacobi Bosonis), commissaires épiscopaux

Qu’il soit noté que Claude Girard (Claudius Gyrardi) des Jeurs (deis Jours) qui gratuitement etc, avoue et reconnaît publiquement être l’homme lige (hominem ligium), le responsable (responsorem) et l’avantier (avantarium) envers le révérendissime seigneur notre sire l’évêque de Sion, Mathieu Schiner (Matheum Schinner), comte et préfet du Valais (Vallesy) etc, et envers sa mense épiscopale, et lui et ses consorts de fief tenir en fief d’hommage lige (feudum homagii ligii) du dit seigneur et de sa mense, au sujet des biens reconnus une autre fois par Jean Archier (Joannem Archerii), avantier, et ses consorts : à savoir une pièce de pré, de terre et de bois, avec ses maisons ses granges et ses raccards sis au bas de Bella combaz (en Bella Combaz), à côté du domaine du prieuré de Chamonix (Campi muniti) à l’ouest, du torrent de la Biolaz (la Biollaz) à l’est, des pâturages de Catogne (Cathognie) en haut, et des Passioux (los Passioux) en bas ; pièce que tiennent le dit responsable, présent etc, Michèle (Michaela) épouse de Jean Landru (Joannis Landru) etc.

Et en conséquence ils doivent au dit révérendissime seigneur et à sa mense, douze deniers mauriçois de service (servitii) annuel à la fête de la Toussaint et deux sous mauriçois de plaît au changement de seigneur et de tenancier, et un chapon de rente annuelle au terme prédit.

Promettant etc. Témoins.

Fait le seizième jour de février 1503. Recevant les susdits soussignés.

 

[p. 2/5] Praefatum Philippum de Torrente esse nostrum cancellarium et scriptis omnem fidem (illisible) et extra adhiberi possit et valeat fidem in(illisible) facimus, et attestamus (illisible) in quarum (illisible) Ardoni nonas septembris 1737. (illisible)

Extrait de la reconnaissance de Jean fils de Claude Girard des Jeurs, au folio 572 de la grosse des fiefs (grossae feudorum) de la mense épiscopale

Au nom du Seigneur, amen. En l’an mille cinq cent trente cinq de Sa naissance, indiction huitième, le cinquième jour du mois de juin, à Martigny-bourg, à l’instance de moi, François de Bertherinis (Francisci de Berterinis), notaire et C. S. commissaire soussigné, stipulant au nom et en faveur du révérendissime père dans le Christ et notre seigneur, sire Adrien de Riedmatten (Adriani de Riedmatten), par la grâce de Dieu et du siège apostolique évêque de Sion, comte et préfet du Vallais (Vallesy), et de sa mense épiscopale de Sion ; et en la présence de moi, notaire public, et des témoins ci-dessous écrits, fut constitué en sa personne Jean (Joannes) fils de Claude Girard (Claudii Gyrardi) des Jeurs de la paroisse de Martigny, qui gratuitement, en toute connaissance de cause etc, pour lui et pour ses héritiers et ses consorts de fiefs, avoue en parole de vérité, reconnaît publiquement et manifestement comme s’il avait été pour cela convoqué en justice, et se constitue responsable (responsorem) envers le précité révérendissime notre sire l’évêque de Sion et sa mense, et avoue que lui et ses consorts de fief tiennent en fief le fief d’hommage lige (feudum homagii ligii) du même révérendissime seigneur et de sa mense épiscopale, au sujet des biens reconnus naguère par Jean Archier (Joannem Archerii) et dernièrement entre les mains de Jean de Prensières (Joannis de Prenseriis) et du notaire Jacques Boson Jacobi (Bosoni), commissaires, au folio 168, par le dit Claude Girard :

À savoir une pièce de pré, de terre et de bois avec ses maisons, ses granges et ses raccards sises au bas de Bella Combaz (Pulchra Combaz), à côté du domaine et de la juridiction du seigneur de Chamonix (Campi Muniti) à l’ouest, du torrent de la Biolaz (la Biolaz) à l’est, des pâturages communaux de Catogne (Catonye) en haut, et des Passioux (los Passioux) en bas, que tiennent le dit responsable présent et avouant en son nom et en celui de ses frères et sœurs, pour lesquels il se porte garant, Claude (Claudius) fils de Jean Troléroz (Joannis Trolleroz), présent, et les autres etc, avec son fond ses droits etc, contenant sept fauchées de pré.

Et en conséquence le dit responsable avoue devoir, en son nom et en celui de ses consorts de fief, au susmentionné révérendissime seigneur évêque et à sa mense épiscopale, savoir douze deniers mauriçois de service annuel à payer à la fête de la Toussaint, et deux sous de plaît au changement de seigneur et de tenancier, et un chapon de rente à verser annuellement à la même fête, et un hommage lige de suffertes (assuffertatum) de quatre deniers mauriçois à payer annuellement comme ci-dessus, au nom de la sufferte (suffertae) devant subsister (duraturae), pour le bon plaît (beneplacitum) du seigneur.

Promettant etc. Renonçant avec la protestation usuelle de part et d’autre que si plus ou moins etc.

En présence des témoins nommés, et de moi qui y ai soussigné François de Bertherinis, notaire et commissaire.

Extrait ainsi de la susdite grosse des fiefs (grossa feudali) par moi en fidélité de ces promesses.

Philippe de Torrente (Philippus de Torrente), chancelier.

Les Jeurs/Trient 19 (19-8)

Reconnaissance de Claude Chapot des Jeurs et consorts faite le 12 juillet 1622 envers la mense épiscopale, faite à l’instance de Nicolas Vanney de Montey, commissaire d’extentes épiscopales.

1622, 12 juillet. — Martigny-bourg, in burgo Martigniaci

Claude Chapot des Jeurs, fils de feu Jacquemot Chapot des Jeurs, reconnaît…

B. Copie sur papier. Cf. régeste dans Les Jeurs/Trient 18. Cote ancienne A. C. Sion « C. 5 ». Les Jeurs/Trient 19, p. 2/5-2/9.

 

 

Copia

Recognitio sive confessio honnesti Claudii filii quondam Jacquemodi Chappot de Joriis

parrochiae Martigniaci responsoris et ejus consortum inferius nominatorum

In nomine domini nostri Jesu Christi, amen. Anno a Nativitate ejusdem domini sumpto currente millesimo sexcentesimo vigesimo secundo et die duodecima mensis julii, per hoc praesens publicum instrumentum praesentis recognitionis sive confessionis cunctis tam praesentibus quam futuris, evidenter appareat manifestumque fiat quod ad instantiam postulationem et validam requisitionem mei Nicolai Vanneri Monthesli notarii publici commissarii receptoris et renovatoris extentarum sive recognitionum mensae episcopalis Sedunensis, in hac parte per reverendissimum in Christo patrem et dominum dominum Hilteprandum Jodocum episcopum Sedunensem praefectum et comitem patriae Vallesii sacrique romani imperii principem specialiter et expresse deputati et constituti, de praedicta mea commissionis constitutione constante sigillo camerae ejusdem praelibati [p. 2/6] reverendissimi domini Sedunensis episcopi rite sigillata et recepta vero pariterque subsignata manu litterati et prudentis viri Joannis Collombini notarii secretariique praelibati reverendissimi domini Sedunensis episcopi sub anno domini millesimo sexcentesimo vigesimo primo die ultima mensis septembris instantis stipulantis praecipientis hanc praesentem publicam recognitionem sive confessionem vice nomine favore et ad opus praelibati reverendissimi domini Sedunensis episcopi et suorum in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successorum quorumcunque et omnium universorum et singulorum aliorum quorum interest intererit aut etiam interesse poterit quomodo libet in futurum,

coramque me jam dicto notario publico et commissario subsignato et testibus inferius nominatis fuit personnaliter constitutus honnestus Claudius filius quondam Jacquemodi Chappot de Joriis parrochiae Martigniaci, qui nullis vi dolo metu fraude nec errore ad haec inductus sed sciens gratis et sponte, ut asserit, motus pro se et suis haeredibus et successoribus universis, confitetur publice per praesentes et in verbo veritatis, palam et manifeste recognoscit ac si esset in judicio et coram suo judiceo ordinario et competente foret personnaliter evocatus et appellatus se esse, velle esse et debere esse seque constituit responsorem et advantarium praesentis feudi et tributorum inferius pro dicto feudo debitorum usque ad novas fiendas recognitiones tantum erga praelibatum reverendissimum dominum Sedunensem episcopum et suos in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successores, seque et ejus feudi consortes tenere, velle tenere et debere tenere a praelibato reverendissimo domino Sedunensi episcopo et suis in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successoribus in feudum homagii ligii de bonis ultimo recognitis in manibus spectabilis et egregiorum virorum Egidii Jossen alias Bandermater civis Sedunensis et Panthaleonis Mussii Augustensis incolae [p. 2/7] Sedunensis notariorum publicorum et harum extentarum praecedentium commissariorum per honnestum Bartholomaeum filium Petri Gyrard de Joriis,

videlicet unam petiam prati terrae et nemoris cum omnibus grangiis et rascardis intro sitis continentem septem falcatas prati loco alias dicto in Pulchra Combaz noviter vero ou Mollare juxta dominium jurisdictionem domini Campi Muniti ex occidente, torrentem de la Biollaz ex oriente, saxum de la Combaz tendens ad locum vocatum inter duo passiaux in Bella Comba superiori superius, et loz passiour inferius,

quam petiam superius confinatam tenent et possident nempe Claudius filius quondam Jacquemodi Chappot praesentis feudi responsor, Nicolaus filius quondam Claudii Cretton praesens et confitens, Jaquemodus Boson burgensis Martigniaci praesens et confitens, Jacquemodus filius quondam Petri Dupont praesens et confitens, Michael filius quondam Joannis Vullioz praesens et confitens, haeredes Claudii Vullioz pro quibus Claudius filius et cohaeres praesens confitetur et se fortem facit, haeredes Jacquemodi Vullioz et Jacquema eorum mater pro quibus Nicolaus filius et cohaeres praesens confitetur et se fortem facit, Coleta relicta Claudii Cretton pro qua Claudius ejus filius praesens confitetur et se fortem facit, et Jenona uxor Anthonii Allamand filia quondam Petri Vullioz pro qua dictus ejus vir praesens confitetur et se fortem facit.

Et inde pro praemissis bonis rebus feudalibus superius confinatis et recognitis, dictus responsor suo et ejus feudi consortum nominibus debere confitetur praelibato reverendissimo Sedunensi episcopo et suis in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successoribus, videlicet duodecim denarios maurisienses servitii annualis anno quolibet termino festi omnium sanctorum perpetue persolvendos et duos solidos ejusdem monetae placiti in mutatione domini et tenentis quando acceperit, et unum caponem redditus annualis termino praedicto solvendum, et unum homagium ligium assuffertatum ad quatuor denarios [p. 2/8] maurisienses ut supra solvendos nomine suffertae duraturae ad beneplacitum domini.

Promittentes insuper tam dictus responsor quam ejus feudi consortes pro se et suis praedictis per juramenta sua super sanctis Dei scripturis in mei notarii publici et commissarii subsignati manibus corporaliter praestita et sub expressa obligatione hypothecatione rerum et bonorum feudalium praeconfinatorum et recognitorum hujusmodi recognitionem caeteraque omnia universa et singula in praesenti recognitione contenta narrata et scripta, rata grata firma et valida habere perpetue et tenere, deffendere, complere et ea omnia prout superius describuntur inviolabiliter ac cum effectu observare, nunquam vero in contrarium facere, dicere, ire, venire, offendere velle per se nec per alium in judicio nec extra aliqua ratione vel causa de jure neque de facto verbo vel opere vel etiam consensu aut aliqualiter quomodo libet in porterum avinymo praenominatus responsor servitium et usagium praedictum cum placito quando acciderit praelibato reverendissimo domino Sedunensi episcopo et suis in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successoribus sive ejusdem exactoribus aut recuperatoribus ad haec legitime deputatis anno quolibet termino praestatuto, dicti vero feudi consortes in manibus ejusdem responsoris ratam et partem eorumdem servitii ac placiti praedictorum anno quolibet solvere et realiter expedire in pace et sine lite, nec non dictum feudum praeconfinatum et recognitum iterum et de novo recognoscere specificare confiteri et declarare ad opus et in favorem praelibati reverendissimi domini Sedunensis episcopi et suorum in dicta sua mensa episcopali Sedunensi successoribus toties quoties necessarius fuerit.

Renuntiantes si quidem in hoc facto tam praenominatus responsor quam ejus feudi consortes pro se et suis praedictis ex eorum certa scientia et spontanea voluntate et sub vi juramentorum suorum jam superius praestitorum, omnibus et singulis exceptionibus doli mali vis metus erroris et infactum actioni et conditioni sive etiam causa ob quam causam vel ex injusta causa exceptionique dictarum recognitionum promissionis obligationis renontiationis omnium universorum et singulorum praemissorum non sit non recte nec legitime factorum gestorum seu aliter scriptorum quam actorum et e contra juri dicenti confessionem sive recognitionem extra judicium et non coram suo judice ordinario competente factam minime valituram cum omnibus articulis aliis juribus canonicis et civilibus scriptis et non scriptis quibus mediantibus contra praemissa aut ipsorum aliqua facere dicere ire vel venire possent aut in aliquo se juvare vel ineri et maxime juri dicenti generalem renuntiationem non valere nisi speciali praecedente.

Protestantes denique tam dictus responsor quam ejus feudi consortes [p. 2/9] pro se et suis praedictis in principio, medio et in fine praesentis recognitionis sive confessionis ad sui et suorum praedictorum jurium conservationem vel initionem quod si plus vel minus in praesenti publico recognitionis sive confessionis instrumento recognoverint sive confessi fuerint aut aliquid in eodem erraverint recognoscendo vel confittendo plus vel minus aut aliter quam debuerint, quod ille error ipsis confitentibus neque suis praedictis praejudiciare neque praejudicio esse possit nec valeat, quin dictum errorem refficere corrigere reparare et emendare possint et valeant addendo addenda detrahendo detrahenda tenore praecedentium extentarum sive recognitionum servare servato et sola facti veritate prorsus insecta et servata.

De quibus rebus praemissis omnibus et singulis rebus et bonis superius confinatis recognitis dictus responsor tam suo quam suorum feudi consortum nominibus petivit sibi fieri elargiri et expediri per me notarium publicum et commissarium subsignatum unum tale publicum instrumentum praesentis recognitionis ad opus sui et suorum praedictorum quale fiet ad opus et in favorem praelibati reverendissimi domini Sedunensis episcopi et suorum in dicta mensa episcopali Sedunensi successorum, substantia facti nullo modo mutata, sed semper servata.

Actum in burgo Martigniaci in aedibus magistri Francisci Aubert sartoris burgensis dicti burgi, praesentibus honorabili Joanne Dupont locuntenente Martigniaci, discreto Antonio Ansel dicti loci salthero, et honesto Francisco Joyat Comba parrochiae Martigniaci testibus sumptis ad praemissa audienda vocatis et rogatis.

Commissarius Nicolaus Vannerius notarius.